Categorie archief: Report

Bosbeheer in beeld

Posted on by

Algemene Rekenkamer.

Ongewis of bosbeheer beoogde resultaten op termijn levert. Het beeld dat de laatste jaren is ontstaan dat Staatsbosbeheer overal in het land grootschalig bossen kapt, is onjuist. Onderzoek van de Algemene Rekenkamer wijst uit dat Staatsbosbeheer niet meer oogst dan er bijgroeit. Maar of de werkwijze van de grootste bosbeheerder van Nederland en andere boseigenaren op lange termijn de beoogde resultaten geeft, is echter op landelijk niveau onbekend.

Het rapport Bosbeheer in Beeld gaat over (Staats)bosbeheer en bossenstrategie. Het beeld dat de laatste jaren is ontstaan dat Staatsbosbeheer overal in het land grootschalig bossen kapt, is onjuist.

Onderzoek van de Algemene Rekenkamer wijst uit dat Staatsbosbeheer niet meer oogst dan er bijgroeit. Maar of de werkwijze van de grootste bosbeheerder van Nederland en andere boseigenaren op lange termijn de beoogde resultaten geeft, is echter op landelijk niveau onbekend.

“De landelijke bossenstrategie, door de rijksoverheid en provincies gezamenlijk in 2020 ondertekend, vereist landelijk 10 % meer bos op termijn. Die doelstelling wordt waarschijnlijk niet gehaald. Sinds 2013 verdwijnt er namelijk bij alle natuurbeheerders opgeteld meer bos in Nederland dan dat er aangeplant wordt. Er is ruim 6.000 hectare bos minder dan bij de start van de bossenstrategie.”

De conclusies laten zich samenvatten in de volgende punten:

    • Aantal gestelde doelen van de strategie worden niet gehaald.
    • Er is geen centraal inzicht in de resultaten van het bosbeheer.
    • Er is geen transparante afweging.
    • Er zijn geen financiële prikkels die aanzetten tot meer houtkap.
    • Art is geen garantie voor duurzaam bosbeheer.

De conclusies liegen er niet om. De gedane aanbevelingen zijn boterzacht en vooruitschuivend. Nadere informatie en afspraken moet gemaakt worden. Inderdaad. Had dat niet al gemoeten dan?

De bossenstrategie faalt. En dat is niet goed. Helemaal niet.

Signalement ‘Gezag herwinnen’

Posted on by

Jack Kruf

Het gezag van de overheid is noodzakelijk voor de aanpak van urgente vraagstukken en langlopende beleidsopgaven. Dit gezag staat echter onder druk. In het signalement Gezag herwinnen adviseert de Raad voor het Openbaar Bestuur daarom te investeren in de bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid van de overheid en presenteert een agenda voor het herwinnen van gezag. De ondertitel maakt duidelijk wat de voorliggende kwestie is: Over de gezagswaardigheid van het openbaar bestuur.

Afkalving gezagswaardigheid van het openbaar bestuur

“De Raad constateert dat de bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokken­heid – en daarmee de gezagswaardigheid – van het openbaar bestuur op sommige gebieden onder druk staat. Dit komt volgens de Raad doordat er binnen de overheid op bepaalde terreinen vier tekorten zijn ontstaan. De Raad heeft het hierbij over het tekort van de macht, het cognitief tekort, het moreel tekort en het maatschappelijk tekort.”

Gezag herwinnen

“De crises waarmee dit hoofdstuk begon (vluchtelingencrisis, klimaatcrisis, stikstofcrisis, woningcrisis, jeugdzorgcrisis en ga zo maar door), hebben zoals eerder gezegd twee zaken gemeen.

    • Ten eerste zijn ze ontstaan doordat de overheid in de betreffende dossiers haar verantwoordelijkheid niet tijdig heeft genomen. De overheid wilde het om wat voor reden dan ook ‘niet voor het zeggen hebben’ en heeft problemen laten woekeren tot de humanitaire, ecologische of rechtsstatelijke ondergren­ zen in zicht kwamen. De problemen zijn in veel gevallen door de overheid zelf gecreëerd of in ieder geval bestendigd.
    • De tweede gemene deler betreft de aanpak van de problemen. Als de over­heid overstag is gegaan en zij iets wil gaan doen aan de ontstane situatie, gezag herwinnen – signalement van de raad voor het openbaar bestuur stuit zij op veel verzet bij burgers. Er rest dan niets anders dan ‘de crisis’ uit te roepen. Waar de overheid het wel voor het zeggen wil hebben, kan zij niet rekenen op voldoende ‘vrijwillige acceptatie’.”

Het signalement is een onderdeel van een breder palette van rapporten, essays en debatten in het kader van de door de raad uitgeroepen Maand van het Gezag (november 2022).

Op zoek naar handvatten

Het signalement is lezenswaardig. Concrete handvatten en op te volgen acties zullen evenwel uitdagend zijn. De materie is te complex om de kwestie van gezag zomaar op te kunnen lossen. Zeker, omdat de overheid uit diverse lagen bestaat (politieke partijen, volksvertegenwoordiging, dagelijks bestuur, management en verbonden partijen). Bovendien is en werkt zij gesegmenteerd en in silo’s. De burger is zoekende.

Dé overheid bestaat eigenlijk niet. Zij heeft in de dagdagelijkse praktijk honderden gezichten en loketten. Bovendien wisselt er dagelijks in Nederland wel ergens een volksvertegenwoordiger, bestuurder of manager van stoel. Het politieke krachtenveld en daarmee de samenstelling van bestuur is permanent in beweging. Die kortetermijnrotaties en de noodzaak van lange lijnen in strategie, beleid en implementatie lijken met elkaar in strijd. Dit alles leidt tot lage effectiviteit van de overheid zelve.

Europese gemeentesecretarissen concludeerden in 2005 (UDITE en PRIMO Europe te Kopenhagen) dat ca. 4% van het overheidsbeleid tot uitvoering én effect komt. 

Op zoek in het ecosysteem

Is de overheid niet zelf onderdeel van het grotere ecosysteem en is zij in feite veel kleiner dan dat zij zichzelf nu in het signalement beschouwt? Zij lijkt door haar handelen, of beter niet-handelen, inzake maatschappelijke vraagstukken ook de veroorzaker van de voorliggende crises.

Het gezag van de overheid bij haar burgers lijkt absoluut verdwenen door met name het laakbaar handelen van politiek, bestuur en management. De organisatiekracht van de overheid, om vraagstukken daadwerkelijk aan te pakken, is op vele dossiers toch echt veel te laag. Elke vorm van gezag van de overheid bij specifiek getroffen groepen van burgers of soms zelfs hele gebieden in de samenleving lijkt volledig te zijn verdampt.

Zelfreflectie

Hoe komt dit eigenlijk, dat die kracht zo laag is? Deze zelfreflectie dient in mijn ogen te worden toegevoegd aan dit voorliggende signalement. Het kan daarmee tot de kern komen. Wellicht gebeurt dit in de debatten en essays met de praktijk, die gaan volgen. Het voorliggende signalement is een openingszet naar verdere verdieping, analyse, debat en naar ik hoop echte verandering.

Het signalement is een rijke schakering van studies en invalshoeken. Het stukje geschiedenis van waar wij vandaan komen met gezag is verhelderend. Het kan de start zijn van een oprechte zoektocht naar hoe wij  functioneren met elkaar en daarmee een krachtige impuls geven aan hoe wij als de wiedeweerga onszelf gaan verbeteren. De grootte en zwaarte van de vraagstukken die voorliggen, vragen hierom. De noodzaak om te veranderen is groot. Laten we de tijd nemen om dit te doen. De maand van het gezag kan zomaar eens verworden tot het jaar van het gezag.

Regeren is vooruitzien

In het signalement ontbreekt in mijn overtuiging de aandacht voor hoe bestuurders en managers ex ante zijn omgegaan (en nog steeds omgaan) met voorliggende degelijke en wijze adviezen, gezaghebbende verkenningen, uiterste zekerheden, goed uitgewerkte scenario’s, scherpe haalbaarheidsstudies, wetenschappelijke studies en analyses van publieke risico’s (zijnde mogelijke afwijkingen of schades aan gestelde waarden).

Het is naar mijn overtuiging de ontbrekende schakel in het signalement. Immers die aandacht, zorg en prudentie is de kern van goed bestuur. Wij weten dat: ‘regeren is vooruitzien’. Het is deze inclusieve set van eigenschappen die elke bestuurder zou moeten hebben. Zij wordt niet expliciet aangeraakt. Het land snakt naar gezag. Zonder gezag gaan wij de bietenbrug op.

Lees hier ROB: Signalement Gezag herwinnen: Over de gezagswaardigheid van het openbaar bestuur

State of the World’s Plants and Fungi

Posted on by

The State of the World’s Plants and Fungi report by Royal Botanic Gardens Kew is actually breathtaking. You experience the richness of Mother Earth and feel how nature has evolved in all its diversity. However…

In coordination with 97 other institutions in 42 countries, this renowned institute comes to the disconcerting conclusion of how fast and dramatically the decline of biodiversity is going. Data have been compiled. With this report comes information.

The report offers many tools to improve and shore up. Worth reading, not only for enthusiasts and professionals in the field, but actually for anyone who loves life. After all, there is that calculation of the risk of extinction: 40 per cent of plant species are threatened with it. We don’t want that. Right? Unthinkable actually. A must read for any public leader.

Download report

Picture from rapport Kew Gardens (p. 22): “Maize is one of the most widely grown crops but much diversity remains available to breeders.”

“Mijn onbegrijpelijke overheid”

Posted on by

Jack Kruf

Enkele passages uit het Jaarverslag 2012 van de toenmalige Nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer †. Zij zijn anno 2022 nog steeds actueel. Er lijkt niet veel te zijn veranderd in wat de overheid daadwerkelijk levert aan haar burgers, sterker het lijkt er erger op geworden. De conclusies zijn direct en helder geformuleerd. Quote:

“Voor mijn jaarverslag over 2012 wilde ik graag weten tegen welke problemen burgers in hun contacten met de overheid aanlopen. Deze vraag heb ik daarom aan een brede kring van mensen uit de praktijk voorgelegd: advocaten, sociaal raadslieden, belastingadviseurs en een ruime groep van andere intermediairs.

De drie belangrijkste oorzaken bleken een slecht werkende bureaucratie, complexe wetgeving en een gebrek aan inlevingsvermogen. Deze en andere oorzaken maken dat burgers de overheid vaak als onbegrijpelijk ervaren. Dit werd dan ook het thema van het jaarverslag: Mijn onbegrijpelijke overheid.

Tussen de overheid en burgers bestaat een voortdurende spanning waarvan de betekenis door de overheid vaak miskend wordt. Deze spanning wordt veroorzaakt doordat de overheid voor een belangrijk deel van andere waarden uitgaat dan burgers.

Voor de overheid staan «systeemwaarden» voorop, terwijl voor burgers menselijke waarden vaak zwaarder wegen. De overheid, die is opgebouwd uit talloze organisaties, streeft ernaar om in al haar onderdelen haar taken binnen de wettelijke en financiële kaders efficiënt uit te voeren. Rechtmatig, financieel verantwoord en efficiënt zijn kernwaarden voor de overheid.

Voor de overheid vormt een laat antwoord op een verzoek van een burger bijvoorbeeld een managementprobleem; een probleem van een niet-optimaal werkende bureaucratie. En welke bureaucratie werkt zonder fouten? Voor burgers vormt een laat antwoord een bron van zorg, van ergernis en uiteindelijk een teken van onachtzaamheid van de kant van de overheid. De spanning tussen mens en systeem is een kernthema voor de Nationale ombudsman. Deze spanning heeft meerdere oorzaken:

    • De overheid heeft voor het uitvoeren van haar taken de medewerking van de burger nodig, maar deze snapt op zijn beurt niet waarom, waardoor zij elkaar vaak moeilijk kunnen vinden.
    • De papieren werkelijkheid van wetten en regels verhoudt zich moeilijk tot de werkelijkheid van de uitvoering.
    • De overheid maakt gebruik van systemen die moeilijk passen bij de grote verscheidenheid van individuele burgers.

De complexiteit van de overheid maakt het voor de burger, zeker voor de laagopgeleide, lastig om onze bureaucratie te begrijpen en ermee om te kunnen gaan. Maar zelfs hoger opgeleide burgers en ambtenaren zelf hebben moeite om de overheid te begrijpen. Dit knelt, zeker in tijden van bezuinigingen en economische crisis waarin het beroep van de burger op de overheid toeneemt.

    • 67% van de ondervraagde intermediairs geeft aan dat de belangrijkste bron van problemen voor hun cliënten te maken heeft met werk en inkomen.
    • En dat deze problemen volgens 82% van hen in de afgelopen twee jaar zijn toegenomen. De behoefte van burgers in crisistijd aan financiële ondersteuning is merkbaar toegenomen.
    • Op de vraag of de bezuinigingen van invloed zijn op de kwaliteit van de dienstverlening, gaf 77% aan dat die kwaliteit bij de overheid is afgenomen.”

De belangrijkste oorzaken samengevat van de spanning tussen de overheid – als systeem – en de leefwereld van de burger.

    • De overheidssystemen zijn zelf complex en regelmatig zijn meerdere overheidsorganisaties tegelijk betrokken bij één onderwerp dat de burger raakt. Vaak zijn het slechts specialisten op een bepaald onderwerp die precies weten hoe het beleid in elkaar zit en in de praktijk moet worden toegepast.
    • Bureaucratie.
    • Onvoldoende inlevingsvermogen.
    • Wet- en regelgeving zijn complex en daarbij verandert wetgeving steeds. Op de levensdomeinen als wonen, werken en familieleven, waar bijna alle burgers wel mee te maken hebben, is een aantal complexen van wet- en regelgeving van toepassing dat slechts door een groep experts goed begrepen wordt.” (einde quote)

Het rapport bood en biedt wederom handvatten voor aanpassing van de besturing en wellicht ook voor de bestuurskundige benadering van het openbaar bestuur in Nederland. Wij doen iets niet goed. Het moet beter, veel beter. Wellicht een uitdaging voor de wetenschap bestuurskunde. dit nader te onderzoeken. Wellicht kan daarbij dit rapport dan ook ook als wetenschappelijke bron worden beschouwd. Brenninkmeijer komt beslagen ten ijs.

Bibliografie

Brenninkmeijer, A.F.M. (2013). Jaarverslag 2012: Mijn onbegrijpelijke overheid. Den Haag: Nationale Ombudsman.

Download Jaarverslag 2012 NL Ombudsman

Website Nationale Ombudsman

Deforestation fronts

Posted on by

Time to take action and reform the way we govern. Our present way of steering of Mother Nature and ourselves is ready for redesign and innovation. The WWF report Deforestation Fronts: drivers and responses in a changing world (13 january 2021) says it all.

The report is about the causes, pace and magnitude of deforestation and forest degradation. It provides a comprehensive analysis of deforestation connecting drivers and responses. Read report.

“Ik geloof het niet”

Posted on by

“Ik geloof het niet”, zei heer Ollie zorgelijk. “Het is jullie eigen schuld bedoel ik. Ik geloof dat jullie er alleen uit kunnen komen als je het bos met rust wilt laten. Dat geloof ik.” – Marten Toonder (1971) De Kwinkslagen. De auteur sloeg de spijker op de kop. Veel van de problemen nu, komen voort uit de grootschalige ontbossing. 

Wordt COP26 Glasgow een keerpunt met de beloften om een einde aan de ontbossing te maken? Een concrete en handhaafbare route, met harde afspraken en contracten met de werkelijke spelers op het veld, ontbreekt echter. 

Het rapport 2021 Must Be a Turning Point for Forests. 2020 Data Shows Us Why door het op 31 maart gepubliceerde World Resources Institute, herinnert ons aan de harde noodzaak. De cijfers spreken boekdelen, de ontbossing is omvangrijk. 

Meer dan 12 miljoen hectare in de tropen ging verloren in 2020, volgens University of Maryland. Vooral alarmerend, het bevat 4.2 miljoen hectare van ongerept oorspronkelijk tropisch regenwoud, een gebied zo groot als Zwitserland of Nederland. Het verlies betekent een verdere verdieping van de crisis voor met name klimaatstabiliteit en bescherming van de biodiversiteit.

The Leveson Inquiry

Posted on by

Leveson Inquiry – Report into the culture, practices and ethics of the press.

The British Prime Minister David Cameron announced a two-part inquiry investigating the role of the press and police in the phone-hacking scandal, on 13 July 2011. Lord Justice Leveson was appointed as Chairman of the Inquiry.  The first part will examine the culture, practices and ethics of the media. In particular, Lord Justice Leveson will examine the relationship of the press with the public, police and politicians. He is assisted by a panel of six independent assessors with expertise in key issues being considered by the Inquiry.

The Inquiry has been established under the Inquiries Act 2005 and has the power to summon witnesses.  It is expected that a range of witnesses, including newspaper reporters, management, proprietors, police officers and politicians of all parties will give evidence under oath and in public.

It makes recommendations on the future of press regulation and governance consistent with maintaining freedom of the press and ensuring the highest ethical and professional standards. Lord Justice Leveson opened the hearings on 14 November 2011, saying:

“The press provides an essential check on all aspects of public life. That is why any failure within the media affects all of us. At the heart of this Inquiry, therefore, may be one simple question: who guards the guardians?”

Read more