Wat een meesterwerk van Ivan Shishkin. Het is het dennenbos in haar volle omvang en grootsheid. Een ode aan het bos. Het voelt alsof ik er ben, daar ergens in Rusland, 127 jaar geleden. Hoe warm het was. De verkoeling van het beekje is heerlijk. Het is het mastbos zoals het eens was.
Een prachtige tekening van Emma J.J. Voerman. De titel en datum van dit werk zijn onbekend. De keuze om deze hier te plaatsen is omdat het de essentie raakt van de gelaagdheid van het bos.
Het bosecosysteem is erg complex en biedt een thuis voor vele dieren, planten en schimmels. Het is een plek om ‘te leven én te overleven’. Dit spinnenweb, gespannen tussen de bomen, raakt deze kern. Als insect door een bos vliegen kan zomeer eens een hachelijke onderneming zijn.
Henri Rousseau was gefascineerd door de natuur en maakte diverse schilderijen van het tropische regenwoud. Die kennis had hij opgedaan in Mexico, waar hij toen werkte. Zijn fascinatie voor het woud was groot. Hij zei ooit: “Nothing makes me so happy as to observe nature and to paint what I see.” (henrirousseau.net). Dit was zijn eerste schilderij van de jungle. Hij noemde het Tigre dans une tempête tropicale, ook wel Surpris!
Zijn schilderingen van het tropisch woud werden minutieus in lagen opgebouwd, waarbij een groot aantal groene tinten werd gebruikt om de weelderige uitbundigheid van de jungle vast te leggen. Het is een essentieel werk dat de “schatkist van het bos” (Oldeman, R., persoonlijke communicatie, 12 augustus 2022) voor ons opent.
Het was zijn authenticiteit en verbeeldingskracht die hem zo waardevol maakt als kunstenaar. Hij kreeg waardering van grote schilders als Picasso, Henri Matisse, Vincent van Gogh and Marc Chagall, Joan Miro and Salvador Dali.
Lees verder “Surprised!”
Markus Stegmann van het Museum Langmatt benadrukt dat dit schilderij van Paul Cézanne de traditionele voorstelling van het bos overstijgt door niet de objecten, maar de dynamische wisselwerking van bomen, rotsen en kleur centraal te stellen. Stegmann: “Cézanne looks through the trees, so to speak, to see the structure of nature”. Een holistisch perspectief derhalve.
De nadruk ligt op structuur, ritme en abstractie in plaats van op herkenbare vormen. Met het beperkte palet van groen, blauw en oker maakt Cézanne kleur los van zijn beschrijvende functie, waardoor vorm en toon emotie en energie overbrengen. Deze benadering, die het vroege kubisme aankondigt, markeert een keerpunt in de moderne kunst. Het schilderij wordt een contemplatieve ruimte waarin de cycli van de natuur voelbaar worden.
Hier ligt het begin van kubisme. Dit landschap werd sterk bekritiseerd door veel van de kunstenaars in het netwerk van de Franse kunstschilder George Braque. Zij vonden het maar een landschap “vol kleine kubussen”. Het leidde tot het gebruik van de naam “kubisme”. Het leidde uiteindelijk tot een nieuwe artistieke benadering.
Samen met de Spaanse kunstschilder Pablo Picasso was Braque de grondlegger van deze nieuwe stroming. Orde, reflectie en constructie staan centraal, alsmede het gebruik van oervormen zoals bol, kegel, cilinder en kubus. Paul Cézanne was al de mening toegedaan dat alle vormen in de natuur in feite zijn opgebouwd uit deze oervormen. Cézanne wordt dan ook beschouwd als voorloper van het kubisme.
De vormen van bomen en de gebruikte kleuren in dit schilderij zijn van de hand van een meester. Het is een bijzonder perspectief op de mystiek van het woud.
Kruf Huyssons 