Categorie: Boek

The mind is a hilariously muddled compromise between incompatible modes of thought in this fascinating treatise by a giant in the field of decision research.

Psychologist Kahneman positions a brain governed by two clashing decision-making processes. The largely unconscious System 1, he contends, makes intuitive snap judgments based on emotion, memory, and hard-wired rules of thumb and the painfully conscious System 2, laboriously checks the facts and does the math, but is so “lazy” and distractible that it usually defers to System 1.

Kahneman uses this scheme to frame a scintillating discussion of his findings in cognitive psychology and behavioral economics, and of the ingenious experiments that tease out the irrational, self-contradictory logics that underlie our choices.

All described factors play directly and indirectly a role in public governance. All public leaders and managers should be aware of the so thoroughly described systems of our brains and behaviour. They makes thinks clear an understandable. The book is an epiphany.

Review from New York Times: Two Brains Running.

Picture Daniel Kahneman: slate.com

De overheid draagt mede zorg voor de publieke waarden zoals veiligheid, leefbaarheid, schoon milieu, maatschappelijke samenhang, goed openbaar vervoer. Om deze waarden te kunnen scheppen binnen het democratisch proces voert zij een gerichte strategie, een koers.

Met de omvang van de financieel-maatschappelijke crisis zoekt de overheid naar nieuwe wegen, naar alternatieve voor deze waardencreatie. Immers de eigen rol van de overheid staat gezien haar  uitgavenpatroon (zij geeft meer uit dan beschikbaar is) onder grote druk. Vernieuwing in het proces van denken en handelen, zowel politiek, bestuurlijk als ambtelijk lijkt noodzakelijk.

Die strategie, zo kan de filosofie zijn, zou kunnen lukken als wordt gedacht in termen van nieuwe markten, concepten, producten/diensten en werkwijzen. Niet in het denken en handelen vanuit reeds conventionele, traditionele, gebaande en wellicht ook ‘platgetreden’ paden.

In het boek de blauwe oceaan: creatieve strategie voor nieuwe concurrentievrije markten wordt dit proces van waardencreatie systematisch beschreven. Een benadering die ook van toepassing zou kunnen zijn op de creatie van publieke waarden.

De overheid kan met een blauwe oceaan strategie haar diensten naar burgers, bedrijven en samenleving anders opzetten en vormgeven, waarbij tegelijkertijd de kosten voor de productie van die diensten kunnen worden teruggebracht (een uitgangspunt van deze strategie). De in het boek beschreven concepten, methoden en technieken verdienen een vertaalslag naar het publieke domein.

Paul Verhaeghe

“Maatschappelijke veranderingen hebben gezorgd voor een veranderd ik-gevoel.

Paul Verhaeghe onderzoekt de effecten van dertig jaar neoliberalisme, vrijemarktwerking, privatisering en de relatie tussen de maakbare samenleving en onze identiteit. Wie wij zijn wordt zoals altijd bepaald door de context waarin wij leven. Die context bepaalt op dit moment: wie geen succes heeft zal ziek zijn.

De dwang tot succes en geluk blijkt een keerzijde te hebben: het leidt tot verlies van zelfbesef, tot desoriëntatie en vertwijfeling. De mens is eenzamer dan ooit. De liefde is moeilijk te bereiken en betekenisvol leven is diepgaand problematisch geworden.”

“Ik doe een poging om het daarbij aansluitende mensbeeld, de spiegel die ons omringt, onder worden te brengen (GC p. 116):

Mensen zijn competitieve wezen die vooral uit zijn op hun eigen profijt. Op maatschappelijk vlak is dat in het voordeel van ons allemaal, want iedereen zal in die competitie zijn uiterste best doen om aan de top te geraken. Daardoor krijgen we betere en goedkopere producten in combinatie met een efficiëntere dienstverlening binnen een één gemaakte vrije markt, zonder inmenging door de overheid.

Dit is ethisch correct, want het slagen of mislukken van een individu in die competitie hangt volledig af van diens eigen inspanningen. Iedereen is bijgevolg zelf verantwoordelijk voor het eigen succes of falen. Vandaar het belang van onderwijs, want onze wereld is een razendsnel evoluerende kenniseconomie die om hoogopgeleide mensen met flexibele competenties vraagt. Eén hoger-onderwijsdiploma is goed, twee is beter en levenslang leren een must. Iedereen moet blijven groeien. Immers de competitie is bikkelhard. Vandaar ook de dwingende noodzaak aan functioneringsgesprekken en constante evaluaties, die alles geleid door de onzichtbare hand vanuit een centraal management.

Dit is de korte samenvatting van het grote verhaal dat vandaag de dag onze cultuur beheerst en dat bijgevolg onze identiteit vormt.Cultuur kunnen we het best begrijpen in de ruime betekenis, want dit verhaal heeft ondertussen alle sectoren ingenomen, van wetenschap via onderwijs tot de zorgsector en de media. Ik herinner er nog even aan dat identiteit ook onze normen en waarden bevat en bijgevolg de verhouding tegenover anderen bepaalt.”

“Loon naar werken in naam van de vrijheid (GC p. 118):

Het woord ‘meritocratie’ (GC: door Scott Belsky van Adobe deze week nog als thema centraal gesteld in hun nieuwe website Behance tijdens hun wereldwijde congres) was tot voor kort vrij onbekend, in tegenstelling tot de onderliggende gedachte waarmee zo ongeveer iedereen opgevoed is: loon naar werken; iedereen krijgt wat hij verdient; boontje komt om zijn loontje, zoals men zaait, zo zal men oogsten, enzovoort…

De macht (kratos) dankzij de inzet, de verdienste (merit)…

De versmelting van vrijheid en loon naar werken heeft gezorgd voor een kantelpunt, waarna we het beste kunnen spreken van een ‘neoliberale meritocratie’. Het belang van dat kantelpunt kunnen we afwegen aan de gevolgen. Binnen de kortste keren valt de sociale mobiliteit stil, ontstaat er een groeiende kloof tussen onder- en bovengroep en moeten vrijheid het veld ruimen voor een veralgemeende paranoia.”

Interview Paul Verhaeghe in Brands met Boeken.

Uitgegeven door De Bezige Bij, Amsterdam

‘Alleen op de wereld‘ werd voor het eerst gepubliceerd in 1878. Het verhaal gaat over de vondeling Rémi en zijn zoektocht naar zijn afkomst. Met een reizende artiest, de Italiaan Vitalis, en zijn dieren trekt hij de wereld in. Het boekt vertelt het verhaal van een samenleving die in beweging is, net als nu.

De Franse schrijver Hector Malot neemt ons mee naar een Europa dat volop in ontwikkeling is en de eerste stappen zet naar een moderne economie. Naar ook een Europa waar nog veel armoede is en het leven aan de zelfkant een gevecht op zichzelf blijkt te zijn. Ook een Europa, dat nog landelijk is, waar wolven nog vrij rondlopen. Een Europa dat nog niet is geïndustrialiseerd, maar duidelijk de eerste stappen zet. Op zijn omzwervingen ontmoet hij allerlei type mensen. Hij leert over vertrouwen, uitbuiting, misbruik en ontmoet de kracht van vriendelijkheid en eerlijkheid.

Het boek is de ‘bijbel’ van de samenleving. Het is zeer actueel, veel patronen zijn vergelijkbaar met het heden. Een must read. Het is fascinerend te lezen hoe weinig er in 140 jaar veranderd is.