In dit klassieke werk uit 1962 en in het Nederlands uitgegeven in 2015 door Boom Uitgevers, ontwikkelt Duits filosoof en socioloog Jürgen Habermas* zijn theorie over het publieke domein. Volgens Habermas is dit een ruimte waarbinnen rationele discussies kunnen worden gevoerd, vrij van inmenging van de staat en andere dwingende machten.

Habermas beschrijft hoe deze sfeer zijn opgang deed in de bourgeoismaatschappij van de achttiende eeuw, toen koffiehuizen en salons het toneel werden van discussies over sociale en politieke vraagstukken.

De druk van het kapitalisme, massamedia en het totalitarisme op het publieke domein
In latere jaren kwam het publieke domein steeds verder onder druk te staan door de toegenomen rol van het kapitalisme en de daarbij horende nadruk op het eigenbelang. Vervolgens werd het steeds verder uitgehold door de massamedia, de opkomst van het totalitarisme de vervagende grenzen tussen het private en de staat.

Van pessimisme naar oplossing
Na het ontvouwen van dit pessimistische perspectief biedt Habermas de weg naar een oplossing: een machtsvrije wijze van communicatie. De structuurverandering van het publieke domein staat daarmee aan de basis van zijn latere, invloedrijke werk.

Bibliografie

Habermas, J. (2015) De structuurverandering van het publieke domein. Amsterdam: Boom Uitgevers (Oorspronkelijke titel: Strukturwandel der Öffentlichkeit. Vertaling: Jabik Veenbaas)

Afbeelding van de auteur: door Wolfram Huke, http://wolframhuke.de – Verplaatst vanaf en.wikipedia naar Commons door ojs., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3546577

*Jürgen Habermas is een van de laatste nog levende grote filosofen van de twintigste eeuw. Hij is emeritus hoogleraar filosofie in Frankfurt en ontving vele prijzen, waaronder in 2013 de Erasmusprijs.

Zijn werk is internationaal van grote invloed en wordt door een breed publiek gelezen. Bij Uitgeverij Boom verschenen van zijn hand De nieuwe onoverzichtelijkheid (1989), Geloven en weten (2009). Een toekomst voor Europa (2013) en Over democratie (2020).