Auteur: Jack P. Kruf

Financieel Dagblad & European Media Partner | Analyse Nederland 

Aandacht voor veiligheidsvraagstukken is afgelopen decennia flink gegroeid. Dat geldt echter tevens voor maatschappelijke risico’s. Ook die nemen toe.

Veiligheid en risico’s vallen onder het werkveld van de Public Risk Management Organisation (PRIMO), die in 2005 werd opgericht door Jack Kruf. PRIMO is een non profit-organisatie die zich bezighoudt met kennisdeling over belangrijke sturingsvraagstukken zoals privacywetgeving, cyber security, klimaatverandering in het publieke en sociale domein. Hele mond vol dus, maar waar het op neerkomt, is dat het internationale kennisinstituut meer aandacht voor risico’s wil krijgen bij besluitvorming.

De oprichting van PRIMO is dus al even geleden, in 2005. Vraag nu: hoe hangt de vlag er op dit moment bij? Kruf helpt ons meteen uit de droom: niet best. “We hebben sinds de oprichting hard gewerkt in een internationaal netwerk aan bewustwording, maar de publieke sector heeft erg weinig voortgang geboekt. Risico’s lijken alleen maar toe te nemen.”

Deels heeft dat gebrek aan vooruitgang te maken met een periode van grote veranderingen. De samenleving is op tal van onderdelen in transitie. Op onderwerpen als energie, klimaat, digitaal, circulaire economie en sociaal zitten we middenin een turbulentie. “Dat vereist een verandering van systeem. Bedrijven moeten anders denken en het openbaar bestuur moet toegroeien naar langere lijnen. Die lange lijnen zijn er nauwelijks. Goede besturing bedenken is een mooie uitdaging als verbanden, allianties en patronen wijzigen, maar dit vraagt van de politiek meer consistentie dan nu wordt getoond.”

Bovendien wordt het ook een grote uitdaging om hier financieel adequaat op in te springen. Neem de klimaattransitie. Er bestaan scenario’s die voorspellen dat de zeespiegel binnen enkele generaties drie tot zes meter gaat stijgen. Voor Nederland is dat slecht nieuws en een uitdaging tegelijkertijd. Dat vraagt om denken in scenario’s en financieel management met lange lijnen. Om ons land daartoe gereed te krijgen, is het komende decennium een investering nodig van tenminste 100 miljard euro, terwijl de Deltacommissie spreekt over een budget van circa 1 tot 1,5 miljard euro per jaar. “Zo staat de samenleving voor tal van risico’s waar ze financieel niet klaar voor is. Dit geldt ook voor andere transities. Die langetermijnrisico’s staan niet echt en niet uitgebreid genoeg op de politieke agenda. De overheidstekorten en schulden nemen toe, terwijl de reserves en de solvabiliteit afnemen. Een nieuwe financiële strategie in tijd van transitie, is hard nodig”, bepleit Kruf.

Alles bij elkaar klinkt dat niet echt opgewekt. We moeten in ieder geval onderkennen dat er een noodzaak bestaat om meer zorg te hebben voor de wereld. “Organisaties en bedrijfsleven dienen veel inniger te gaan samenwerken om langetermijnoplossingen daadwerkelijk gestalte te geven. Het bedrijfsleven wil best toegroeien naar bijvoorbeeld een circulaire economie, maar dat moet ingebed zijn in een structureel lange termijn politiek. Waar bedrijven echt een hekel aan hebben, is als de politiek de bakens gaat verzetten van eerder genomen beslissingen. Die lange lijn ontbreekt echt.”

Interessant in de context van Krufs reactie is ook het rapport ‘Risicomanagement voor het mkb’, dat in oktober 2016 verscheen en uit de koker kwam van NEMACC, het samenwerkingsverband van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en de Erasmus universiteit. Een lijvig rapport, waarin in ieder geval ook wordt opgeroepen tot een vorm van bewustwording. Accountants, meldt de publicatie, hebben een rol bij het analyseren van bedreigingen die kunnen leiden tot het analyseren van bedrijfsrisico’s. Een risicodialoog met de ondernemer kan zulke aspecten expliciet aan het licht brengen. Zo heeft ook de accountant een verantwoordelijkheid om ondernemers bewust te maken van risico’s.

Feit
De mate waarin organisaties zijn voorbereid op risico’s heeft zijn dieptepunt bereikt. Snel veranderende marktfactoren, globalisering en geopolitieke onzekerheid staan bovenaan de lijstjes waarvoor organisaties het meest vrezen, blijkt uit de Global Risk Management Survey 2019. Hoewel klimaatverandering nu meer aandacht krijgt, staat het onderwerp nog niet eens in de Top 30. Organisaties zouden dit echt hoger op de agenda moeten zetten, luidt een reactie.