Het duurt té lang voor ondernemingen welzijn boven winst gaan stellen. Daarom moet een maatschappelijke zorgplicht in de wet verankerd worden. Dat zegt Leen Paape in zijn afscheidsrede als hoogleraar Corporate Governance bij Nyenrode.

Als je om je heen kijkt, zie je dat in Nederland de samenleving aan veel kanten vastloopt, aldus Paape. Energie, klimaat, zorg, onderwijs, de Belastingdienst, stikstof, pfas, migratie. En dan komt daar nog de oorlog in Oekraïne bij. Hij ziet dat er fundamentele veranderingen nodig zijn.

Afscheidsrede Leen Paape.

“Nyenrode is in 1946 opgericht om het land te helpen opbouwen. Die mooie missie hebben we als samenleving goed gerealiseerd. Maar ergens zijn we zo zelfvoldaan van het pad afgeraakt dat er nu heel veel is vastgelopen”, zegt Paape. “Wat ik zou willen zien, is dat bedrijven hun maatschappelijke verantwoordelijkheid méér gaan nemen. Ondernemingen krijgen hun license to operate van ons als maatschappij. In mijn ogen hebben ze daarom een maatschappelijke zorgplicht: zorgen voor maatschappelijk welzijn op de lange termijn. En daarbij rekening houden met ieders belangen. En als je dat echt goed wilt doen, kijk je 7 generaties vooruit.”

We hebben nieuwe doelen nodig

“Sinds de Tweede Wereldoorlog staan groei en winst centraal in ons denken. Nu we zien dat er zo veel vastloopt, is het tijd om opnieuw te kijken naar onze doelen. Want die bepalen wat we doen. Zo lang het doel uitsluitend winst maken is, komen de bestrijding van de klimaatcrisis en het tegengaan van polarisatie in de samenleving minder goed van de grond. Dit gesprek moeten we dus wel met elkaar aangaan! Als samenleving zullen we niet meer uitsluitend moeten streven naar welvaart in materiële zin, maar juist ook naar welzijn. Dat is ingewikkeld. Maar ook nodig!”

Paape noemt 10 redenen voor de zorgplicht:

1. 1. De veranderende opvattingen over de wet geven richting (wat mij betreft).
   2. Daar komen dan nog codes, (internationale) regelgeving en akkoorden bij.
   3. Values en principes van uw eigen onderneming spreken al voor zich, nietwaar?
   4. Stakeholders hebben er niet alleen recht op, ze vragen er ook om.
   5. De theorie wijst u – inmiddels – ook in de goede richting.
   6. Institutionele beleggers verlangen het van u.
   7. Gerechtelijke uitspraken onderstrepen het belang ook nog eens.
   8. De filosofen en de ethiek verlichten uw pad.
   9. Spirituele en religieuze overwegingen geven u wellicht nog het op één na laatste zetje.
   10. Last but not least, u heeft vast dierbaren die u een betere wereld gunt, toch?

“Voor wie schreef ik deze afscheidsrede eigenlijk? In het begin zei ik dat het voor ondernemers bedoeld was. Mijn conclusie nu is dat ik het vooral schrijf voor de politiek. Maar ja die politiek, dat zijn wij allen. We moeten dus ook nu in gezamenlijkheid de trom slaan en zorgen dat de politiek beweegt. Die trom heb ik dan nu geslagen door langs 10 overwegingen redenen aan te voeren waarom die maatschappelijke zorgplicht een onvermijdelijkheid is en dus ook geen vraag meer zou mogen zijn.”

– Leen Paape, Nyenrode, 8 december 2022

Lees meer op Nyenrode Univsersity