Semantische differentialen zijn van alle tijden. Onze samenleving en onze geest zit er vol mee. Om positie in kiezen, standpunten te wikken en te wegen in een groter verband. Elke samenleving en cultuur is er rijkelijk mee voorzien. Het is een psychometrische schaal – meestal een 5-puntschaal – waar tegenovergestelde begrippen op kunnen worden gewogen.
Het zijn contrastparen, met andere woorden paren van begrippen die een tegenovergestelde betekenis hebben of gevoel weergeven, bedoeld om de betekenis of connotatie van een object, begrip of gebeurtenis meetbaar te maken. De semantisch differentiaal is rond 1957 ontwikkeld door Charles E. Osgood (1916-1991).
Tegenwoordig wordt zij veel gebruikt voor het meten van de plaats en houding die mensen hebben ten opzichte van begrippen. Door de tijd heen kunnen contrastparen of het gevoel erover wijzigen, ontstaan nieuwe paren of worden bestaande minder in kracht.
Twee jaar geleden noteerde ik voor mijzelf veel gehoorde, gevoelde en gelezen paren in het voorjaar 2017:
Duurzaam ••••• Kolen
Establishment ••••• Populisme
Fake nieuws ••••• Echt nieuws
Links ••••• Rechts
Democratie ••••• Dictatuur
Groen ••••• Economie
Witte Huis ••••• Standing Rock
Homo ••••• Hetero
Nu in het voorjaar van 2019, in willekeurige volgorde en ordening, voeg ik er een paar aan toe. Er ontstaat een tijdsbeeld:
Moslim ••••• Christen
Autorijden ••••• Boom planten
Macht ••••• Onmacht
Waarde ••••• Risico
Verandering ••••• Balans
Geloofwaardig ••••• Ongeloofwaardig
Verlies ••••• Behoud
Privé ••••• Publiek
Het is misschien wel erg compact, maar toch. De semantische differentialen dwarrelen in mijn hoofd. Het voelt als een oplopende maatschappelijke en ecologische spanning. Misschien lees ik te veel nieuws en moet ik gewoon wat meer van de lente genieten… in het zonnetje, glaasje wijn, sigaartje…